Sözcükte anlam konusu KPSS ve AGS sınavları için önemli bir bölümdür. Gerçek anlam, mecaz anlam, terim anlam, söz öbekleri ve anlam ilgileriyle ayrıntılı olarak anlatılmaktadır. Örneklerle desteklenmiş bu benzersiz konu anlatımıyla sınavlara hazırlanın!

SÖZCÜKTE ANLAM

Sözcükte anlam, Türkçe testlerinin temel taşlarından biridir. KPSS, AGS ve TYT gibi sınavlarda çokça sorulan bu konu, kelimelerin anlam yönlerinden incelenmesini kapsar. Aşağıda bu konuyu alt başlıklar halinde detaylandırıp her birini örneklerle zenginleştirerek anlatacağız.

1. Gerçek (Temel) Anlam

Bir kelimenin akla ilk gelen, sözlükteki anlamıdır. Gerçek anlam zamanla diğer anlamların oluşmasına temel tena temel te\u015kil eder.

Örnek:

• “Sünnetten sonra çocuklara balon verildi.” Örn: Buradaki “balon”, gerçekte çocukların oynadığı nesne anlamındadır.

2. Mecaz Anlam

Kelimelerin gerçek anlamlarından uzaklaşarak benzetme yoluyla kazandığı yeni anlamlara mecaz anlam denir.

Örnek:

• “Bu acı haber yüreğimi dağladı.”
  • Burada “dağlamak” kelimesi acı vermek anlamında mecaz olarak kullanılmıştır.

3. Terim Anlam

Belli bir bilim, sanat veya meslek dalına özgü olan kelimelerdir. Terim anlamlar genellikle alanıyla ilgili teknik ifadelerde kullanılır.

Örnek:

• “Bu deneyde birden fazla değişken kullanıldı.”
  • “Deney” kelimesi burada fen bilimlerine özgü terim anlamıyla kullanılmıştır.

4. Somut ve Soyut Anlam

• Somut anlam: Beş duyu organımızdan biriyle algılayabildiğimiz kelimelerdir.
• Soyut anlam: Duyularla algılanamayan, zihinsel kavramlardır.

Örnek:

• “Elindeki taşla cama vurdu.” (Somut)
• “Bu olay beni derinden etkiledi.” (Soyut)

5. Sözcükler Arası Anlam İlişkileri

a) Eş Anlamlı Sözcükler

Anlamca aynı ya da birbirine çok yakın olan sözcüklerdir.

Örnek: “mutlu = mesut, neşeli”

b) Zıt Anlamlı Sözcükler

Anlamca birbirinin karşıtı olan kelimelerdir.

Örnek: “güzel ≠ çirkin”

c) Eş Sesli (Sesteş) Sözcükler

Yazılışı ve söylenişi aynı, anlamı farklı kelimelerdir.

Örnek:

• “Gül dalından koptu.” (bitki)
• “Onun sözlerine sadece gül.”

6. Deyim ve Atasözü Anlamı

a) Deyimler:

Kalıplaşımış söz öbekleri olup genellikle mecaz anlamlıdır.

Örnek: “burnundan kıl alınmamak”

b) Atasözleri:

Toplum deneyimini yansıtan, genellikle yargı içeren kalıplaşmış sözlerdir.

Örnek: “Taş yerinde ağırdır.”

7. Anlam Daralması – Genişlemesi

a) Anlam Daralması:

Bir kelimenin anlam kapsamının zamanla daralması.

Örnek: “et” kelimesi eskiden yiyecek anlamındayken, şimdi sadece hayvansal besin.

b) Anlam Genişlemesi:

Bir kelimenin anlamının zamanla daha geniş bir kullanıma sahip olması.

Örnek: “yazmak” kelimesi eskiden sadece kalemle kâğıda anlamında iken, şimdi dijital yazma da dahil.

Git –> KPSS – AGS Notları